खेळताना उड्या मारणं, पळणं या गोष्टी आल्याच की. या सगळ्या गोष्टी अधिक कार्यक्षमतेने करण्यासाठी हाडांची मजबुती आवश्‍यक आहे. तेव्हा टाचदुखी, टेनिस एल्बो, गॉल्फर एल्बो या हाडांच्या समस्यांकडे दुर्लक्ष करून चालणार नाही. थंडीत सर्वसामान्यपणे याच व्याधी डोकं वर काढतात. प्रत्येकाच्या आवडीनिवडी वेगवेगळ्या असतात. कुणाला पावसाळा आवडतो तर कुणाला हिवाळा. या आवडीनिवडी वयाप्रमाणे आणि प्रकृतीमानाप्रमाणे बदलत असतात. तरुणपणी गुलाबी वाटणारी थंडी वयोमानाप्रमाणे बोचरी वाटायला लागते. उन्हाळ्यात कमी दुखणारे सांधे हिवाळ्यात जास्त दुखायला लागतात. असं का होतं? तर हिवाळ्यात प्रतिक्षिप्त क्रिया मंदावल्याने इजा होण्याची शक्‍यताही जास्त असते.
थंडीत त्रास देणाऱ्या मध्यम वयातल्या महत्त्वाच्या गोष्टी म्हणजे टाचदुखी, टेनिस आणि गॉल्फर एल्बो. आणखीही बरेच त्रास थंडीत वाढतात. पण आता आपण या आजारांचा विचार करू या. पहिली सगळ्यात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे ही दुखणी जीवघेणी.
टाचदुखी ( heel pain treatment in marathi )
या आजाराचा सर्वात जास्त त्रास जाणवतो तो सकाळी उठल्यावर. पाय जमिनीला टेकवत नाही. आणि आपण टेकवण्याचा प्रयत्न केला तर चांगल्याच कळा मारतात. हे असं का होतं? तर आपल्या पायात सगळ्यात खालच्या हाडापासून ते बोटांना जोडणारा एक पापुद्रा असतो. त्याला इंग्रजीत प्लांटर फेशिया असं म्हणतात. सतत याच्यावर ताण पडून याला टाचेच्या आतल्या भागात तडे पडतात.
यालाच प्लांटर फेशायटिस असं म्हणतात. हे भरून यायला वेळ लागतो आणि त्याच्या आधीच जर आणखी ताण पडला तर बरं न होता हे दुखणं वाढतं. यावर उपाय म्हणजे सकाळी उठल्यावर पाऊल सर्व दिशांनी फिरवत ताणण्याचा व्यायाम करायचा. आलटून पालटून गरम आणि गार पाण्याचा पायांना किंवा पर्यायाने टाचांना शेक द्यायचा. नाही तर गरम अथवा गार पाण्यात पाय बुडवून ठेवण्यास काहीच हरकत नाही. तरीही टाचदुखी थांबत नेसल तर डॉक्‍टर वेदनाशामक गोळ्या देतात. काही जणांना हील पॅड ही मऊ गादी बुटांमधे टाचेखाली घालून आराम मिळतो. टाचदुखी असेल तर घरात सपाता घालणं हेही तेवढंच आवश्‍यक आहे. या सर्व उपायांनीही जर दुखणं कमी झालं नाही तर टाचेत इंजेक्‍शन द्यावं लागतं.
टेनिस आणि गॉल्फर एल्बो ( heel pain treatment in marathi )
थंडीच्या दिवसात कोपराच्या आतल्या आणि बाहेरच्या बाजूला दुखतं, कोपरांच्या ठरावीक हालचाली केल्यावर दुखणं वाढतं; तेव्हा रुग्णाला टेनिस किंवा गॉल्फर एल्बोची व्याधी जडल्याचं आम्ही निदान करतो. का बरं हे दुखणं वाढतं? तर हाताच्या स्नायूंवर सतत ताण पडून तडे गेल्याने अशा प्रकारचं दुखणं वाढतं. यावर घरगुती उपाय म्हणजे दुखणाऱ्या भागाखाली एक पट्टी बांधणं. फिजिओथेरपीच्या व्यायामांनीसुद्धा बराच फायदा होतो. या दोन्ही गोष्टींनी आराम न पडल्यास इंजेक्‍शन आहेच. हल्ली यावर नवीन उपाय निघाले आहेत. स्टिरॉइडच्याऐवजी पीआरपी म्हणजे प्लेटलेट रिच प्लाझ्माचं इंजेक्‍शन आम्ही देतो. यात रक्तदानाच्या वेळेला रक्त काढून त्यातील काही घटक वेगळे केले जातात. ते घटक दुखणाऱ्या जागी इंजेक्‍शनच्या माध्यमातून आत सोडले जातात. हे घटक हाताच्या स्नायूंवर सतत ताण पडून गेलेले तडे भरून काढण्याचं महत्त्वाचं काम करतात.
थोडक्‍यात पण महत्त्वाचं ( heel pain treatment in marathi )
आपलं शरीर हे वेगवेगळ्या तापमानाला वेगवेगळ्या प्रकारे प्रतिसाद देतं. सर्व पेशींचे दोन महत्त्वाचे गुणधर्म आहेत. त्यातील पहिला आहे विष्यंदीपणाचा (लवचीकता). आणि दुसरा आहे तन्यतेचा (ताणलं जाण्याची क्षमता). हे दोन्ही गुणधर्म वेळ आणि तापमान या दोन गोष्टीवर अवलंबून असतात. उदाहरणं द्यायचं झालं तर आपण सौम्य प्रमाणात पंधरा मिनिटं व्यायाम केल्यावर स्नायू अधिक प्रमाणात ताणले जाऊ शकतात. त्याचा फायदा म्हणजे आपली हालचाल करण्याची क्षमता वाढते. याहीपेक्षा महत्त्वाचं म्हणजे हालचाली करताना स्नायू फाटण्याची शक्‍यता खूपच कमी होते. याला शरीर गरम करणं (वॉर्मिंग अप) असंही म्हणतात. मुख्य व्यायामाच्या आधी किंवा खेळण्याच्या आधी स्नायूंना इजा होऊ नये म्हणून हे अतिशय महत्त्वाचं असतं. नेमका हाच फायदा थंडीत सौम्य व्यायाम केल्याने आपल्याला होऊ शकतो. ज्यांना आधीपासून टाचा दुखण्याचा किंवा टेनिस एल्बोचा त्रास आहे त्यानी सांधे ताणण्याचे (योगासने) व्यायाम केले तर थंडीत याचा त्रास कमी होतो.