सुदृढ शरीराचा भक्कम
September 26th, 4:09pmSeptember 26th, 4:20pm
प्रभात वृत्तसेवाlatest-news
आर. एच. किंवा ऱ्हिसस फॅक्‍टर हे एक अनुवंशिकतेने येणारे प्रथिन आहे आणि लाल रक्‍तपेशींवरील पेशींच्या पडद्याच्या पृष्ठभागावर ते आढळते. तुमच्या रक्तामध्ये हे प्रथिन असेल तर तुम्ही आर. एच. पॉझिटिव्ह असता आणि ते नसेल तर आर एच निगेटिव्ह असता.
गरोदर स्त्री आर. एच. निगेटिव्ह असेल तर गरोदरपणात तिच्या आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो. आर. एच. निगेटिव रक्तगट असलेल्या गरोदर स्त्रियांची विशेष काळजी घ्यावी लागते. विशेषत: तिच्या पोटातील बाळाचा रक्तगट आर. एच. पॉझिटिव्ह असेल तर आणखी काळजी घ्यावी लागते. या स्थितीला आर. एच. कम्पॅटिबिलिटी किंवा विसंगती असे म्हणतात. याचा मातेच्या पोटातील बाळावर परिणाम होऊ शकतो.
आईच्या शरीराची तिच्या बाळाच्या आर. एच. पॉझिटिव्ह रक्‍ताशी आंतर क्रिया होऊन अँटिबॉडीज (प्रतिपिंडे) तयार होतात, तेव्हा आर. एच. विसंगती निर्माण होते. विशेषत: याच स्त्रीच्या दुसऱ्या गरोदरपणात बाळ आर. एच. पॉझिटिव्ह असेल, तर तत्काळ अँटिबॉडीज तयार होतात. आर. एच. पॉझिटिव्ह बाळाची वार ओलांडून या अँटिबॉडीज गेल्या की त्याच्या लाल रक्त पेशींचे नुकसान होते.
लाल रक्तपेशी शरीरात ऑक्‍सिजन प्रवाहित ठेवण्यासाठी अत्यावश्‍यक असतात. अशा परिस्थितीत लाल रक्तपेशींचे वेगाने नुकसान झाल्याने ऍनिमियासारखी अवस्था निर्माण होऊन बाळासाठी प्राणघातक ठरू शकते. नवीन लाल रक्तपेशी निर्माण करण्याची बाळाच्या शरीराची क्षमता कमी झाल्यास कठीण होते. यातून कावीळ, हार्टफेल्युअर, यकृताचे काम मंदावणे आदी अवस्था येतात आणि बाळासाठी हे प्राणघातक ठरते.
गरोदर स्त्रीची इनडायरेक्‍ट कूम्ब्स चाचणीही साधी रक्त चाचणी करून या अवस्थेचे निदान करता येते. रक्तामध्ये पेशी नष्ट करणाऱ्या अँटिबॉडीज आहेत की नाही याचे निदान या चाचणीद्वारे करता येते आणि तुमचे डॉक्‍टर यावर काय करायचे त्याबद्दल सल्ला देऊ शकतात. बाळाची आई आरएच निगेटिव्ह असेल आणि वडील आरएच पॉझिटिव्ह असेल तर इम्युनोग्लोब्युलिन इंजेक्‍शन आईला देऊन तिच्या शरीरात आरएचअँटिबॉडीज तयार होणे रोखता येते.