पचनशक्‍ती वाढवण्यापासून ते अशक्‍तपणा करते दूर ‘डाळिंब’
June 26th, 9:05amJune 26th, 9:05am
प्रभात वृत्तसेवाआरोग्य जागर
संशोधनात असे दिसून आले आहे की, डाळिंबाच्या बियांमध्ये अँटिऑक्‍सिडंट संयुगे असतात, जे शरीराला मुक्त रॅडिकल्समुळे होणाऱ्या नुकसानापासून संरक्षण करण्यास मदत करतात. शरीरातील जळजळ कमी करण्यासाठी आणि आरोग्यास प्रोत्साहन देण्यासाठी दररोज डाळिंबाचे सेवन करणे विशेषतः फायदेशीर ठरू शकते. जाणून घेऊया रोज डाळिंब खाण्याचे आरोग्य फायदे.
गंभीर हृदयरोगापासून संरक्षण : अभ्यास दर्शविते की, पॉलिफेनॉलिक संयुगे समृद्ध फळे खाल्ल्याने हृदयाच्या आरोग्यास फायदा होतो. याचे प्रमाण डाळिंबात जास्त आढळते. टेस्ट-ट्यूब अभ्यासात असे आढळून आले आहे की डाळिंबाचा अर्क ऑक्‍सिडेटिव्ह तणाव आणि रक्तवाहिन्यांमधील जळजळ कमी करण्यासाठी उपयुक्त आहे, ज्यामुळे रक्तदाब वाढण्यास प्रतिबंध होतो. हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकचा धोका कमी करण्यासाठी हे उपयुक्त आहे.
मेंदू निरोगी राहतो : जे लोक डाळिंबाचे सेवन करतात त्यांना मेंदूशी संबंधित समस्या कमी होतात. डाळिंबात इलॅगिटॅनिन नावाचे संयुगे असतात, जे अँटिऑक्‍सिडंट्‌स म्हणून काम करतात आणि शरीरातील जळजळ कमी करतात. मेंदूचे आरोग्य आणि ऑक्‍सिडेटिव्ह तणाव कमी करण्यासाठी देखील याचे सेवन आपल्यासाठी फायदेशीर आहे. काही अभ्यासात असे आढळून आले आहे की, इलॅगिटॅनिन मेंदूच्या पेशींच्या आरोग्याला चालना देऊन अल्झायमर आणि पार्किन्सन रोगाचा धोका कमी करू शकतो.
पचनासाठी फायदेशीर : पचनसंस्था सुरळीत ठेवण्यासाठी रोज डाळिंबाचे सेवन करणे देखील फायदेशीर ठरू शकते. अभ्यासात असे आढळून आले आहे की, डाळिंबात जळजळविरोधी आणि कर्करोगविरोधी प्रभाव आहेत, जे तुमचे आतडे निरोगी ठेवण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतात. याच्या बियांमध्ये फायबरचे प्रमाणही आढळते, जे चघळल्याने आणि खाल्ल्याने पचनक्रिया सुरळीत राहते. बद्धकोष्ठता आणि आतड्यांसंबंधीच्या समस्यांमध्ये आराम मिळतो.
हिमोग्लोबिनची वाढ : शरीरातील हिमोग्लोबिनची पातळी वाढवण्यासाठी डाळिंबाचे सेवन करणे विशेषतः फायदेशीर मानले जाते. डाळिंब हे कॅल्शियम आणि लोह या दोन्हींचा समृद्ध स्रोत आहे. हिमोग्लोबिन वाढवण्यासाठी हा एक उत्तम पदार्थ आहे. नियमितपणे डाळिंबाचे सेवन करणाऱ्यांमध्ये ऍनिमियाचा धोका कमी असतो.
प्रोटेस्ट ग्रंथीचं शरीरशास्त्रात अत्यंत महत्त्वाचं स्थान आहे. पुरुषाचं 80 टक्‍के वीर्य यात साठवलं जातं. वंशवृद्धी कार्यातला हा एक महत्त्वाचा अवयव आहे. मुलाच्या शारीरिक वाढीबरोबर या ग्रंथीची वाढ होऊ लागते. ठराविक कालानंतर ही वाढ थांबते.
प्रोस्टेस्टच्या त्रासाची लक्षणे
काही पुरुषांना या ग्रंथीची जास्त वाढ झाल्यामुळं त्रास होऊ लागतो. मूत्रनलिकेवर या ग्रंथीचा दाब येऊन लघवीच्या मार्गात अडथळा निर्माण होतो. मूत्रनलिकेत कळा येतात वा जळजळ सुरू होते.
प्रोस्टेस्ट फारच मोठी झाली तर कित्येकदा लघवी बंद होऊन पोट फुगू लागतं. हा प्रकार उन्हाळ्यापेक्षा हिवाळ्यात वा पावसाळ्यात जास्त होतो. उन्हाळ्यात शरीरातलं बरचसं पाणी घामावाटे बाहेर पडल्यामुळं मूत्राशयात लघवी कमी साठते. त्यामुळं त्याचा दाबही कमी असतो. थंड हवेत प्रोटेस्टचा त्रास होण्याची शक्‍यता जास्त असते.
कधी कधी लघवी थेंब थेंब होऊ लागते. काही वेळा लघवी तुंबून लघवीला न जाताही अंतर्वस्त्रं भिजू लागतात. लघवी होण्यासाठी जोर करावा लागतो. बराच वेळ प्रयत्न करूनही लघवी पूर्ण होत नाही. काही वेळेस लघवीवाटे थेंबथेंबानं रक्‍तही जाताना दिसतं.
वयाच्या पन्नाशीनंतर बऱ्याच पुरुषांना या ग्रंथींचा त्रास होऊ लागतो. लघवीसाठी वारंवार जाण्याची वेळ आली की प्रोस्टेस्ट ग्रंथीच्या अवयवाची जाणीव होऊ लागते. काहीवेळेस त्या जागी दुखल्यासारखे वाटते. साठीनंतर प्रोस्टेटच्या त्रासाचं प्रमाण आणखी वाढतं. याचा त्रास दिवसापेक्षा रात्री जास्त जाणवतो. लघवीसाठी रात्री अनेक वेळा उठावं लागल्याने झोप पुरेशी होत नाही त्यामुळे प्रोस्टेस्टचा त्रास होणाऱ्या व्यक्‍तिचा चिडचिडेपणा वाढतो.
वारंवार लघवीला लागणं हे काही प्रोस्टेस्टच्या त्रासाचं लक्षण असू शकत नाही हे लक्षात ठेवावं. काही वेळेस डायबेटिसमुळेही असा त्रास होऊ शकतो. म्हणूनच ब्लड टेस्ट करूनच मधुमेह आहे का प्रोस्टेस्टचा त्रास आहे याची खात्री करूनच तसे उपचार करावेत.
प्रोस्टेस्टचा त्रास होत असल्याचे निदान होताच घाबरून जाण्याचं काही कारण नाही. अलीकडच्या काळात सोनोग्राफी करून प्रोस्टेस्ट ग्रंथी वाढली आहे का हे कळू शकतं. त्याचा धसका घेण्याचं काहीच कारण नाही. प्रोस्टेट काढून टाकल्यानं पुरूष समागम करण्यास असमर्थ ठरतो असा गैरसमज आहे, पण तसे काहीही नाही. वेळ पडल्यास शस्त्रक्रिया करून घेण्याचीही रुग्णाने तयारी दाखवावी व या व्याधीतून मुक्त व्हावे.
प्रोस्टेट ग्रंथी मोठी होणे
प्रोस्टेट ग्रंथी म्हणजे काय, तर मूत्रसंस्थेमध्ये लघवीच्या पिशवीच्या मुखाजवळ पुरुषांमध्ये जी ग्रंथी असते व ज्याचे काम वीर्यातील स्राव तयार करणे हे असते त्यास प्रोस्टेट ग्रंथी म्हणतात. ही प्रोस्टेट ग्रंथी मोठी होण्याची कारणे काय तर वृद्धत्व. वयोमानाने उतारवयात ज्याप्रमाणे केस पांढरे होतात त्याप्रमाणेही या ग्रंथीदेखील 70 टक्‍के पुरूषांमध्ये वाढते व त्यामुळे त्यांना लघवीचा त्रास सुरू होतो.
प्रोस्टेट ग्रंथी वाढल्यानंतरच्या दोन अवस्था
अ)प्रथम अवस्था- ज्यावेळी प्रोस्टेट ग्रंथीचा आकार प्रथम अवस्थेत असतो त्यावेळी अल्फाब्लॉकर या गोळ्यांनी तात्पुरत्या स्वरूपात त्याचा आकार कमी होतो. काही काळापुरता हा त्रास कमी होतो.
ब) द्वितीय अवस्था – या अवस्थेत प्रोस्टेट ग्रंथीचा आकार जास्त प्रमाणात वाढलेला असतो व त्यामुळे लघवी पिशवीत शिल्लक राहते. 100 सी. सी. पेक्षा जास्त लघवी पिशवीत शिल्लक राहते. त्यामुळे वारंवार त्यात जंतूचा प्रादुर्भाव होतो व मुत्रपिंडाची कार्यक्षमता कमी होत जाते.
पन्नाशीनंतर पुरुषांमधील शारीरिक बदल
वाढत्या वयानुसार शारीरिक आणि मानसिकही बदल होत असतात, मग ती स्त्री असो नाहीतर पुरुष असो. एवढंच स्त्रीच्या बदलांचा गवागवा होतो तितका पुरुषांचा होत नाही.
स्त्रीचं वय 45 व पुरुषाचं वय 50 वर्षे म्हणजे आयुष्यांचा मधला टप्पा. या वयात स्त्रियांप्रमाणे पुरुषांमध्येही शारीरिक बदल घडत असतात. पुरुषांची मूळच्या बेदरकार वृत्तीत वाढ होऊ लागते. या वयानंतर पुरुषांमध्ये ही समस्या शक्‍यतो जाणवते.
आजकाल पुरुषांमध्ये प्रोटेस्टग्रंथींच्या व्याधी डोके वर काढू लागल्या आहेत. विशेषतः पन्नाशीनंतर हा आजार उद्‌भवतो. वयाच्या पन्नाशीच्या पुरुषांना हा त्रास संभवतो. प्रोटेस्ट ग्रंथी हा एक पुरुषांच्या शरीरातील अविभाज्य भाग आहे. तो पिवळसर तांबूस रंगाचा व छोट्या लिंबाएवढा असतो. पुरुषांच्या मूत्राशयाच्या तोंडाशी तो असतो. जन्मापासूनच हा अवयव असतो पण त्या अवयवाची जाणीव कधी होत नाही.
प्रोस्टेट ग्रंथी वाढल्यावर करावयाचे उपचार
या अवस्थेत दुर्बीणद्वारे रिसेकटोस्कोप नावाचे यंत्र लघवीच्या जागी टाकून वाढवलेली ग्रंथी ही काढली जाते. बंद पडलेला रस्ता मोकळा केला जातो. ऑपरेशननंतर दोन दिवस लघवीच्या जागी नळी टाकली जाते व तिसऱ्या दिवशी नळी काढल्यानंतर रुग्ण हा व्यवस्थितपणे मोकळी लघवी करतो.
दुर्बिणद्वारे ऑपरेशन करण्याचे फायदे
पेशंट फक्त दोन ते तीन दिवसांत घरी जाऊन आपल्या कामाला लागतो. दुर्बिणीद्वारे शस्त्रक्रिया केल्यामुळे रुग्णास कमीत कमी त्रास होतो. विशेष म्हणजे दुर्बिणीद्वारे जी शस्त्रक्रिया केली जाते. ती बिनटाक्‍याची असते. टाक्‍याचे ऑपरेशन केल्याने अचूकपणे ग्रंथी काढता येत नाही व जेथे ही ग्रंथी असते ती पूर्णपणे दिसत नाही, उलट दुर्बिणीमुळे अत्यंत अचूकपणे ही ग्रंथी काढता येते. प्रोस्टेट ग्रंथीचे ऑपरेशन केल्यानंतर लघवीच्या नियंत्रणावर कसल्याही प्रकारचा परिणाम या दुर्बिणीच्या शस्त्रक्रियेमुळे होत नाही. टाक्‍याच्या ऑपरेशनमुळे लैंगिक कमजोरी व वीर्य या दुर्बिणीच्या तंत्राने टाळता येते. जर प्रोस्टेट ग्रंथीसोबत, मूत्राशय खडे असतात किंवा मूत्राशयाचा कर्करोग असेल तर त्याचे ही निदान यात होते. या शस्त्रक्रियेबरोबरच यावरही उपचार दुर्बिणीद्वारे केला जातो. दुर्बिणीद्वारे शस्त्रक्रिया केल्यामुळे पेशंटच्या जीवाला असलेला धोकाही कमी होतो. नंतर दुसऱ्या लघवीच्या व्याधीसाठी जर परत शस्त्रक्रियेची गरज पडली तर तीही नंतर व्यवस्थितपणे करता येते. अशा प्रकारे पुरूषांमध्ये प्रोटेस्ट ग्रंथीवाढीचे प्रमाण चाळीशीनंतर अधिक आहे. त्यावर योग्य उपचार करून घेणे आवश्‍यक आहे.