सध्याच्या काळात वैमानिक उड्डाण करतात, पण आगामी काळात त्यांची कमान मशीनच्या हातात असू शकते. आता लवकरच हवाई प्रवाशांना पायलटविना विमान प्रवास करता येणार आहे. सेल्फ ड्रायव्हिंग कार आणि ड्रायव्हरलेस मेट्रो आता पायलटलेस विमानेही उडवतील. अनेक कंपन्या वेगाने जहाजे स्वायत्त बनवण्याच्या तयारीत आहेत.
जगातील अनेक कंपन्या पायलटविरहित विमाने बनवण्याच्या दिशेने वेगाने काम करत आहेत. यासोबतच अनेक स्टार्टअप्सही या कामात गुंतले आहेत. हे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी दिग्गज कंपन्यांमध्ये समाविष्ट असलेल्या एअरबस आणि बोईंगही नावीन्यपूर्ण काम करत आहेत. एअरबसने 350 विमानासाठी यंत्रणा दाखवली. ते आपोआप टेक ऑफ, लँड आणि पार्क करू शकते. चला जाणून घेऊया आकाशात पायलट रहित विमाने कशी उडतील ?
बोईंगकडे स्वायत्त लष्करी विमान वाहतूक प्रणाली विमान देखील आहे, परंतु कंपनी आता प्रवासी विमान वाहतुकीच्या दिशेनेही काम करत आहे. Xwing आणि Reliable रोबोटिक्स प्रयोगांदरम्यान, वाहतूक नियंत्रणाचे संपूर्ण संप्रेषण ऑपरेशन एका ऑपरेटरद्वारे जमिनीवरून नियंत्रित केले गेले.
त्याचा तोटा असा आहे की ऑपरेटरने विमानाला स्वायत्त नियंत्रण प्रणालीवर उड्डाण करण्याच्या सूचना साध्या ग्राफिक्स इंटरफेसद्वारे रिले केले. स्वायत्त फ्लाइट कंट्रोल सिस्टीमला फ्लाइट केव्हा आणि कुठे पोझिशन करावे अशा सूचना मिळत होत्या.
या प्रणालीमध्ये उड्डाण कसे चालते हे ऑपरेटरला माहित असणे आवश्यक नाही. मात्र विमान कसे लँड आणि टेक ऑफ होते, हे काम प्रशिक्षित पायलटद्वारे देखील चालवले जाऊ शकते, परंतु त्याला हवाई वाहतूक नियंत्रण प्रक्रियेचे ज्ञान असले पाहिजे.
हवाई वाहतूक क्षेत्रात काय बदल होणार?
अनेक विमानबांधणी कंपन्या पायलटविरहित उड्डाणे करण्याच्या दिशेने काम करत आहेत. या प्रणालीमुळे कमी खर्चात अधिक सुरक्षित प्रवास करणे शक्य होणार असल्याचा दावा त्यांनी केला आहे. त्यासाठी कमी मनुष्यबळही लागणार आहे. याशिवाय मानवी चुकांमुळे होणारे अपघातही कमी होतील. कारण, या प्रणालीमध्ये टेक ऑफपासून ते लँडिंगपर्यंत सर्व काही पायलटशिवाय होणार आहे. हवाई वाहतूक आणि विमान दोन्ही कंट्रोल रूममधून चालवले जातील.
पायलट नसलेल्या विमानाची न्यूयॉर्कमध्ये चाचणी घेण्यात आली. यावेळी विमानाच्या कॉकपिटमध्ये एकही पायलट नव्हता. सर्व काही स्वयंचलित रीप्ले सूचनांद्वारे चालवले गेले. यामध्ये मुख्य भूमिका अनेक सेन्सर्स आणि प्रगत स्विचेसद्वारे खेळली गेली. जगातील बहुतांश विमान अपघात हे मानवी चुकांमुळे होतात, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. आता ऑटोमेशन प्रणालीमुळे अपघात कमी होण्यास मदत होणार आहे.